10. Ayın 10. Gününde ABD’de doğu saatiyle gece 10’da Tesla’nın merakla beklediğimiz etkinliği nihayet yapıldı. “We, Robot – Biz, Robot” adlı bu etkinlikte -ismin sebebini birazdan açıklayacağım- 3 önemli tanıtım yapıldı:
- Sürücüsüz, direksiyonsuz ve pedalsız robotaksi Cybercab,
- 20 kişi taşıma kapasiteli Robovan,
- Ve Elon Musk’ın tüm zamanların en önemli ürünü olacağını iddia ettiği Tesla Bot.
Önce etkinlikten başlayalım. “We, Robot” bilim kurgu yazarı Isaac Asimov’un “I, Robot” adlı romanına bir gönderme. Tesla kültüründe bu tür göndermelere alışığız, nitekim Cybertruck’ın ilk üretilen araçlarına yine Asimov’un yazdığı “Foundation” serisinin ismi verildiğini konuyla ilgili videomda göstermiştim. Bu etkinlikte tanıtılan 3 şeyin de otonom hareket eden makineler olduğunu düşünürsek “Ben, Robot” yerine neden “Biz, Robot” dendiğini daha iyi anlamış oluyoruz.
Etkinlik tümüyle geleceği sahiplenmek üzere tasarlanmış. Her şeyden önce seçilen mekan Warner Bros’un Los Angeles’taki stüdyoları. Burada pek çok bilim-kurgu filmi çekildi. Hatta sahnenin hemen yanındaki binayı bir saat kulesi olarak izlemiştik. Hangi filmlerde? “Back to the future – Geleceğe Dönüş” serisinde. Etkinlikte tanıtılan araçlar da bir anlamda o filmdeki araba gibi bizi geleceğe götürmeyi vaad ediyor.
İşte bu vaadin altını doldurmak için hazırladıkları gösteri bir sinema salonunun önünde başladı. Yaklaşan aracı görüyor musunuz? Peki ya içinde bir sürücü olmadığını fark ettiniz mi? İşte astronot arkadaşıyla “We, Robot” filmini izledikten sonra konuşma yapacağı sahneye gitmek için Elon Musk’ın çağırdığı taksi o. Yukarı doğru açılan kapılarından içeriye iki kişi girip oturabiliyor. Sadece şoförü değil, direksiyonu ve pedalları da yok. Sokakların arasından süzülen bu araç, durması gereken yerlerde duruyor ve karşısına çıkan engelleri otomatik olarak aşıyor.
2016 yılından beri adını duyduğumuz robot taksiyi böylece ilk kez görmüş olduk. Etkinlikte 20’si Cybercab olmak üzere toplam 50 otonom sürüş yapan araç vardı ve katılımcılar bunları kullanarak Warner Bros’un stüdyolarının arasındaki sokaklarda turladı. Peki geri kalan 30 araç ne diyeceksiniz? Onlar halihazırda satılmakta ve kullanılmakta olan Tesla Model 3 ve Model Y’ler. Bu araçlarda şu anda “Full Self Drive” özelliği “Supervised” yani şoförlü olarak kullanılabiliyor. Hatta geçen hafta bir yazılım güncellemesiyle Cybertruck’lara da geldi, 1 haftadır %99 oranında otonom sürüş yapıyorum, yakında onunla ilgili de bir video yapacağım. Hem otoyol hem de ara yolları kapsayan bir yolculuğumu kesintisiz olarak kaydedip yayınlayacağım. Epeyce gelişmiş ve heyecan verici bir deneyim ama hala bazı eksikleri var. Bazı durumlarda sizin müdahale etmeniz gerekebiliyor. İşte o eksikleri tamamlayıp da “supervise” kısmını kaldırırlarsa, ki gelecek yıla kadar bunu yapabileceklerini söylediler, tüm Tesla araçları tam otonom hale gelmiş olacak ve dileyenler aracını taksi olarak da kullanabilecek. Regülasyon problemlerini çözmek kaydıyla bu sistemin önümüzdeki yıl Teksas ve Kaliforniya’da başlayacağını da eklediler.
Bu bir anlamda Uber yapmak gibi. Ama siz değil sadece aracınız taksicilik yapıyor. Düşündüğümüzde kişisel otomobiller büyük oranda atıl durumda. Haftada 168 saat var ama ortalama 10 saat çalışıyorlar. İşte “robot taksi” konsepti bu atıl potansiyeli değerlendirmeyi hedefliyor. Onu 5-10 kat daha fazla kullanıp 5-10 kat fazla değer üretebilirsiniz. Eğer isterseniz bu sisteme katılıp, birileri taksi çağırdığında garajınızdaki aracın gidip çalışmasını sağlayabileceksiniz. Yok ben kişisel aracımı böyle işlerde kullandırtmam derseniz bu işe özel bir araç da alabilirsiniz.
İşte bu etkinlikte tanıtılan “Cybercab” tamamen bu işe özel olarak tasarlanmış özel bir donanım. 2026 ya da en geç 2027’de üretime başlanacak olan bu aracın fiyatının $30.000’dan yani yaklaşık 1 milyon TL’den daha az olacağı açıklandı. Elon Musk “isterseniz bunlardan küçük bir filo yapıp koyunlarını gezdiren bir çoban gibi sürünüzü çalıştırabileceğinizi” filan söyledi 🙂Robot taksiler sizin için çalışacak, siz sadece onları işleteceksiniz. Güzel bir hayal.
Peki bakımı nasıl olacak? Temizliği ve bakımı da büyük oranda otonom gerçekleşecek ve hatta Elon Musk, aracın endüktif şarjla kablosuz olarak güç alabileceğini söyledi. Yani tam anlamıyla robotlar tarafından bakılan robotlar olacak. Bu vizyon dışında araçla ilgili çok fazla bir ayrıntıya girilmedi.
Şimdi asıl soru şu? Böyle bir aracı taksi olarak çağırmak ister misiniz? Yani içinde sürücüsü olmayan, hatta herhangi bir durumda frene basamayacağınız ya da direksiyonu çeviremeyeceğiniz bir araca? Belki hemen değil. Ama bir gün hemen herkes bu tür araçlar kullanacak. Asansöre bindiğinizde artık bir görevliye gideceğiniz katı söylemediğiniz gibi, taksiye bindiğinizde de bir şoföre ihtiyaç kalmayacak. İçine bindiğiniz o robot, bir şoförün hayatında kazandığı tüm tecrübenin milyonlarca katını görmüş ve kendini en akla gelmez durumlara karşı bile eğitmiş olacak. Teoride bu böyle, bakalım pratikte bunu gerçekleştirmek ve bu kültürel dönüşümü yaşamak ne kadar zaman alacak?
Dediğim gibi robot taksiyi hem yazılım hem de donanım olarak neredeyse 7-8 yıldır bekliyorduk. Bu anlamda çok büyük bir sürpriz yaşamadık. Asıl sürpriz yepyeni ve beklenmedik bir araç olan yolcu minibüsü Robovan oldu.
Elbette, geleneksel bir minibüsten çok uzak bir tasarım bu. Daha çok retro futuristik bir lokomotifi andırıyor. Pencereleri ve tekerlekleri de gizlenmiş olduğu için çok iddialı bir tasarım. İçinden 20 kişi çıkan bu minibüs aynı zamanda mal taşımak için de konfigüre edilebilecekmiş.
Elon Musk Robovan için “yüksek yoğunluklu kentsel ulaşım sorununu çözecek olan şey,” dedi. “Yani bir spor takımını bir yere götürmek istiyorsanız veya seyahat maliyetini mil başına 5-10 sente düşürmek istiyorsanız, robovanı kullanabilirsiniz.”
Bunun dışında herhangi bir ayrıntıya girilmedi. Herhangi bir üretim takvimi de verilmedi. Yani bunu şu aşamada bir prototip olarak kabul etmek gerekiyor.
Etkinlikte 3. Ve son olarak gösterilen şey de Tesla Bot’lar oldu. Yani tekerlekli robotlardan sonra ayaklı ve kollu robotlar. Humanoid yani insansı robotlar. Elon Musk’a göre tüm zamanların en önemli ürünü bu olacak. Gerekçesi de 8 milyar insanın her birinin en az bir robot isteyeceği. Herkes ister mi bilmiyorum da piyasaya çıktığında 20-30 bin dolar aralığında satılacağını düşünecek olursak yaygınlaşmaları için daha epeyce bir süre beklemek gerekecek. Bu robotlar gündelik her türlü işi yapabilecek şekilde hazırlanıyorlar. Zil çalınca kapıya bakıp postaları alabilecek, çiçekleri sulayabilecek, çocuklarla oyun oynayabilecek, ev temizleyebilecek hatta misafirlerinizi ağırlayabilecek. Optimus’ların bu etkinlikte gösterilme sebebi bu konuda çok hızlı gelişme kaydettiklerini kanıtlamaktı. Bunu yapabilmek için de otonom robotları katılımcıların arasına soktular. Bazıları dans ederken, bazıları da misafirlerle sohbet edip onlara içecek ikram etti.
Şimdi onları o partide coşkulu bir şekilde bırakalım, yukarı doğru çıkan “hype” balonundan atlayıp bir gerçeklik kontrolü yapalım.
Tesla’nın vizyonu şüphesiz heyecan verici. Ama etkinlik birçok soruyu cevapsız bıraktı.
FSD: İnanılmaz bir deneyim. Yolda elinizi kolunuzu bırakıp kendi kendine giden bir aracın içinde oturuyorsunuz ve %99 bir doğrulukla kullanıyor. Ama o %1 var ya o kısım çok önemli. O %1 sizin ve sevdiklerinizin hayatına mal olabilir. Elon Musk her yıl “Gelecek yıl Tam Otonom Sürüş” vaadi veriyor. Yine verdi. Ama o %1’in de kapandığını görebilmeyi çok isterim. Bir yandan da regülasyonların çözülmesi gerek.
Akılda kalan bir diğer soru da, Belirsiz Zaman Çizelgeleri. Cybercab için 2026’da üretime başlayacağını duyurdu ama, Robovan için herhangi bir tarih anons edilmedi. “Bir aracın prototipini yapmak çok kolaydır, onu seri üretime sokmak kat kat zordur” diyen Elon Musk’ın bunu da açıklığa kavuşturması gerekirdi.
Öte yandan rekabet kızışıyor: Tesla, bu etkinlikte tümüyle otonom araçlarını gösterdi ama yıllardır robotaksileri test eden ve konuşlandıran Waymo gibi, Cruise gibi başka şirketler var. Şu anda San Frnasico’da ya da Phoenix’te sürücüsüz bir taksi çağırıp kullanabilirsiniz. Veri ve deneyim açısından önemli bir başlangıç avantajına sahip durumdalar. Onların problemi geofence ile kısıtlı olmaları. Yani yüksek çözünürlüklü haritalarla belirlenmiş alanlarda çalışabilmeleri. Tesla ise sadece kameralarla bunu başarmaya çalışıyor. Eğer başarırsa tüm dünyada ve her türlü araçta kullanılabilir. Cybertruck daha yeni çıkmış olmasına rağmen, oldukça farklı boyutlarda ve teknolojik özelliklerde bir araç olmasına rağmen yazılımını çok kısa sürede adapte edebildi. Resmen 45 dakikalık bir yazılım güncellemesinin ardından aracım benden daha iyi bir şoföre dönüştü. %99 oranında 🙂
Son olarak “We, Robot” etkinliği yatırımcılardan ve analistlerden de karışık tepkiler aldı. Bazıları Tesla’nın yapay zeka ve robotik alanındaki ilerlemelerinin şirketi uzun vadeli büyümeye hazırladığı ve robotaksi ve Optimus’un potansiyel olarak büyük yeni gelir akışlarının kilidini açtığına inanıyor.
Diğerleri ise Tesla’nın kaçırılan son tarihlerin geçmişine ve gerçek tam otonom sürüş ve seri üretim robotlarına ulaşmadaki önemli zorluklara işaret ederek şüpheci kalmaya devam ediyor.
Peki sonuç ne? Elon Musk, “gelecek, gelecek gibi görünmeli” diyor. Ben de diyorum ki “Gelecek Belirsiz, Ama Heyecan Verici.”
Tesla’nın “We, Robot” etkinliği, otonom araçların ve robotların dünyamızı yeniden şekillendirdiği bir geleceğe dair bir bakış açısı sundu. Bu vizyonu gerçekleştirme yolu zorluklar ve belirsizliklerle dolu olsa da Tesla’nın yenilikçi yaklaşımı ve hırsı onları yakından izlenmesi gereken bir şirket haline getiriyor.
Aklıma ne geldi biliyor musunuz? Asimov şimdi yaşıyor olsaydı, ve bu etkinliğe katılsaydı ne düşünürdü acaba? Biliyorsunuz kendisi robotların insanlara zarar vermemesi için üç yasa yazmıştı. Bunlara bir dördüncüsünü eklemeyi düşünür müydü acaba?
Peki o zaman bu yeni yasa nasıl bir şey olurdu?