Bilseydiniz seveceğiniz 15 web sitesi

İnsan, sürekli yaşamak zorunda kaldığı ortamda bir süre sonra bunalmaya başlar. Hep aynı şeyleri yapmak hayatı monotonlaştırır. Bu probleme atalarımız bir çözüm bulmuş. Demişler ki: “Tebdil-i mekanda ferahlık vardır.” İnsan yer değiştirince ferahlar, tekrar yaşama sevinci bulur. Fiziksel dünyamızda bu zaten böyle. Aynı şey dijital dünyamız için de geçerli. Özellikle cep telefonlarının yaygınlaşmasıyla, sosyal medya hayatımızın ayrılmaz bir parçası haline geldi. YouTube uygulamasından çıkıp, Instagram’a giriyoruz. Oradan Twitter’a, Facebook’a. Oysa dijital dünyada bunlardan başka siteler de var. Belki sosyalleşmenize imkan vermeyebilirler ama bunlar da dijital dünyanın gerçekten işe yarayan, eğlendiren, öğreten, yarıştıran, kafa karıştıran köşeleri. Bugün sizleri o köşelerde bir gezintiye çıkartacağım. 

İlk web sitemiz https://pointerpointer.com/ çok absürd bir örnek. Absürd ve komik 🙂 İmlecinizi gri çerçevenin içinde bir yere götürüyorsunuz. İnternetten bulduğu rastgele fotoğrafları kullanarak size imlecinizin yerini gösteriyor. 

İkinci web sitemiz sizi bulunduğunuz ortamdan koparıp başka dünyalara götürecek. https://mynoise.net/ sitesi bir ses efekti mikseri. Diyelim ki kalabalık bir ortamda işinize odaklanmak istiyorsunuz. Takıyorsunuz kulaklıkları, seçiyorsunuz bir ortam ve başlıyorsunuz dinlemeye. Mesela bir plaja gidebilirsiniz. Uyumak istiyorsanız bir şömine ateşinin sesini dinleyebilirsiniz. Sitede çok güzel senaryolar var. Örneğin “ben bir yazarım ve ilhama ihtiyacım var” diyorsunuz site size seçenekler öneriyor. Bunlardan biri Belçika’daki botanik bahçesinde kaydedilmiş sesler. Başka bir senaryo: “çaresizim, bebeğimi uyutmam gerekiyor.” Hoop InUtero sayfasına gidiyorsunuz. Bebeğiniz anne karnında duymaya alışık olduğu seslerle çevreleniyor. Kitap okurken dikkatinizi dağıtmadan dinleyebileceğiniz bir müzik dinlemek istiyorsunuz. Kendini hiç tekrar etmeyen bir müzik başlıyor. Üstelik tüm bu sesleri isterseniz kendiniz de karıştırıp ince ayar yapabiliyorsunuz. Diyelim ki sakinleşmek için bir Japon bahçesini ziyaret ettiniz. Uguisu kuşunun sesini biraz arttıralım. Rüzgar çanları da biraz daha sesli olsun. Ama şelale çok uğultu yapıyor, onu biraz kısalım.  

Üçüncü web sitemiz https://www.draw.io/ Diyagram tasarımı yapabiliyorsunuz. Sitenin girişinde yaptığınız çizimleri nereye kaydetmek istediğinizi soruyor. Dilerseniz bu adımı “decide later – sonra karar ver” diyerek geçip hemen tasarıma başlayabiliyorsunuz. Onlarca hazır şekil şablonlarını kullanarak diyagramınızı oluşturabiliyorsunuz. Yazılarda Türkçe karakter desteği de var. Normalde diyagram çizme ihtiyacınız olmasa bile kafanızdaki dağınık düşünceleri toparlamak ya da arkadaşlarınızla beyin fırtınası yaparken notlar almak için çok ideal bir web sitesi. 

Dördüncü web sitesini pek çoğunuz biliyor ve kullanıyor olabilir. Ben yıllardır neredeyse her gün kullanmaya devam ettiğim ve çok kullanışlı bulduğum için belki duymayanlar vardır düşüncesiyle yine de paylaşmak istedim: https://wetransfer.com/ Ücretli olarak da kullanabilirsiniz ama “take me to free” seçeneğini işaretlerseniz 2GB büyüklüğe kadar olan dosyalarınızı dilediğiniz kişilere gönderebiliyorsunuz. Gönderdiğiniz kişiler bunları 7 gün içerisinde indirmek zorunda. Buna benzer daha pek çok servis olsa da en tutarlı olanı bu. En sevdiğim yanı da bunu yapanların sanata olan düşkünlüğü. Siteye göndermek istediğiniz dosyaları yüklerken size çok güzel sanat içerikleri gösteriyor. Dilerseniz menüyü kullanarak film, illüstrasyon, müzik, fotoğraf gibi pek çok sanat kategorisi hakkında daha detaylı içeriklere de ulaşabiliyorsunuz. 

Radyo dinlemeyi sever misiniz? Sizi https://radio.garden/ ‘a alalım. Bu site dünyayı kullanarak size dünya radyolarını dinletiyor. Farklı kültürleri tanımanın en kolay yollarından biri onların gündelik radyolarına kulak vermek. Alaska’da ne dinliyorlar? Sahraaltı Afrikası’nın en sevilen şarkıları? Güney Kore radyolarında hep K-POP mı çalıyor? Vladivostok’un sesi diye bir radyo var mı? Okyanusun ortasındaki şu nokta da ne? Dünyaya bu noktadan bakınca neredeyse tamamı okyanus gibi gözüküyor. İşte böyle coğrafyayla radyoları birleştiren bir web sitesi bu.

Coğrafyayı oyunlaştıran bir örneğim daha var ama önce eğitici iki siteyle devam edelim diyorum. Kitap okuyup, dinleyelim. E-kitap ya da sesli kitap hizmeti veren pek çok ücretli uygulama ve servis var. Bunlar kitapların telif hakları nedeniyle ücretli olmak zorunda. Ama bazı kitapların telif hakları sona erebiliyor. Mesela yazarının ölümü üzerinden 70 yıl geçen kitaplar “kamu malı” haline gelebiliyor. Özellikle İngilizce yazılmış pek çok kitap bu şekilde “public domain – kamu malı” haline gelmiş durumda. Bu kitaplardan 60.000 tanesine tamamen ücretsiz olarak https://www.gutenberg.org/ adresinden ulaşabilirsiniz. Kitapların ücretsiz olması onların kalitesiz oldukları anlamına gelmiyor. En çok okunan 100 kitap listesine bakarsanız pek çok klasik eserin olduğunu görürsünüz. Mesela benim favorilerim arasında Moby Dick, Alice Harikalar Diyarında, Savaş ve Barış gibi romanların yanı sıra Halil Cibran’dan “Ermiş” Wittgenstein’dan “Tractatus” gibi şiir ve felsefe kitapları da var. Bunları siteye üye bile olmadan doğrudan internet üzerinden okuyabilirsiniz. Ya da e-kitap okuyucunuz varsa uygun bir formatta indirebilirsiniz. 

Bitmedi. Dünyanın dört bir tarafındaki gönüllüler bu kitapları sesli olarak okuyup https://librivox.org/ adresine yüklüyor. Kataloğu incelerseniz Türkçe de dahil olmak üzere pek çok dilde kitap olduğunu görebilirsiniz. Türkçe kısmı maalesef çok zayıf, sadece 5 kitap var. Ama diğer dillerde özellikle İngilizce’de onbinlerce sesli kitabı siteye üye bile olmadan indirip dinleyebiliyorsunuz. İnsanın aklına ister istemez bu kitapların Türkçelerini de seslendirip bu arşivlere yükleme düşüncesi geliyor. Fakat kitabın orijinalinin kamu malı haline gelmesi onun çevirilerini otomatik olarak kamu malı haline getirmiyor. Yani Moby Dick kitabının orijinalini, İngilizcesini dilediğiniz gibi okuyabilir ya da seslendirebilirsiniz. Fakat aynı şeyi kitabın Türkçe tercümesinden yapamazsınız, çünkü tercüme eden kişinin ya da yayınevinin telif hakları hala devam etmektedir. Türkiye’de de gönüllüler tarafından okunan sesli kitap arşivleri var. Mesela Milli Kütüphane’nin Konuşan Kitaplık, İBB’nin Sesli Kütüphane, Boğaziçi Üniversitesi’nin GETEM gibi arşivleri var. Ancak bu sitelerdeki kitaplardan sadece görme engelli vatandaşlarımız faydalanabiliyor. Yasal olarak ulaşabileceğiniz en geniş kaynaklar İngilizce. Üniversite yıllarımda Gutenberg Projesi’ni ilk keşfettiğimde bu gerçekle yüz yüze gelince çözüm olarak İngilizce öğrenmenin şart olduğuna karar vermiştim. Bu tür web siteleri, son bahsettiğim librivox gibi siteler özellikle İngilizce okuma ve dinleme alıştırması yapmak için çok ideal. İngilizce konuşmanızı geliştirmek için de size sıklıkla tavsiye ettiğim Cambly’i kullanabilirsiniz.

——————-

İngilizce kelime bilginizi geliştirebilmek için kullanabileceğiniz çok güzel bir web sitesi var sırada: https://freerice.com/ Hem kendinizi geliştirebileceğiniz hem de başkalarına iyilik yapabileceğiniz bir site bu. Size İngilizce bir kelime sorup dört seçenek sunuyor. Eğer doğru cevabı verirseniz size gösterilen reklamın geliriyle 10 pirinç tanesi ihtiyacı olanlara gönderiliyor. 10 doğru cevap 100 pirinç tanesi demek. Bugüne kadar 202 milyar pirinç tanesi başta çocuklar olmak üzere açlık çeken insanlara ulaştırılmış. Bu organizasyon Birleşmiş Milletler’in “Dünya Yiyecek Programı” tarafından organize ediliyor. Kar amacı gütmeden 80 ülkede faaliyet gösteren bir kuruluş bu. 

İnternetten haber ya da makale okurken kötü tasarlanmış web siteleri dikkatinizi dağıtıyorsa https://outline.com/ sitesini öneririm. Okumak istediğiniz içeriğin bulunduğu web sayfasının linkini kopyalayıp yapıştırıyorsunuz, o da sayfayı analiz ederek sadece gerçek içeriğin olduğu kısımları size okunaklı bir şekilde gösteriyor. Üstelik sayfaya notlar da düşebiliyorsunuz. Ya da o sayfaya başkaları not düştüyse onları okuyabiliyorsunuz.

İki maddeyi birbirine nasıl yapıştırabileciğinizi gösteren bir web sitesi var sırada: http://www.thistothat.com/index.shtml Mesela seramik, cama nasıl yapıştırılır? Ya da plastikle metal nasıl yapıştırılır? Sitenin yazım dili de çok hoşuma gidiyor. Yapıştırıcının bir felsefesi vardır diyorlar. Tıpkı gerçek ilişkilerdeki gibi birbirine bağlanacak iki nesnenin uyumlu olması gerekir.

Daha önce uzayla ilgili videolarımda bahsettiğim bir web sitesi size sadece şu bilgiyi veriyor: https://www.howmanypeopleareinspacerightnow.com/ Şu anda uzayda kaç kişi var? Hem sayı olarak cevabı, hem de bu kişilerin isimlerini, görevlerini ve kaç gündür uzayda olduklarını görebiliyorsunuz.

İnternet güvenliğiyle ilgili kendi durumunuzu kontrol etmek için https://haveibeenpwned.com/ sitesini ziyaret edebilirsiniz. İnternetteki pek çok web sitesini kullanırken biliyorsunuz e-posta adresimizi veriyoruz. Verdiğimiz o servisler bazen hackleniyor ve bilgiler sızabiliyor. Bu site hem en büyük hacklemeleri hem de en son hacklemeleri gösteriyor. E-posta adresinizin bu listelere girip girmediğini kontrol edebiliyorsunuz.

Eğer sık sık üyelik işlemi yapıyorsanız kendi e-posta adresiniz yerine geçici e-posta adresi de kullanabilirsiniz. Bu konuda bence en başarılı web sitesi: https://temp-mail.org/en/ Daha siteye girer girmez size rastgele ve daha önce kullanılmamış bir e-posta adresi veriyor. Bunu kullanarak üye olduğunuz sistem bir aktivasyon mesajı gönderirse o mesajları da görebiliyorsunuz. Dolayısıyla bir kez ya da az kullanacağınız sistemlere üye olmak için ideal bir çözüm sunuyor. Ama her zaman kullandığınız web sitelerinde bu çözümü tavsiye etmem, çünkü tarayıcıyı kapattığınız anda eposta adresiniz de gelen kutunuz da çöpe atılmış oluyor.

Hemen buradan edindiğimiz geçici e-postayla üye olabileceğiniz bir web sitesi önereyim şimdi de: https://geoguessr.com/ Bu bir coğrafya oyunu. Üye olmadan da oynanabiliyor ama harita sayısı daha kısıtlı oluyor. Burada sistem sizi dünyanın herhangi bir köşesine bırakıyor. Siz nerede olduğunuzu tahmin etmeye çalışıyorsunuz. Ne kadar isabetli tahminler yaparsanız o kadar çok puan kazanıyorsunuz. Ben bir keresinde İtalya’daki bir yeri 663 metre farkla bulmayı başardım. Size tavsiyem geldiğiniz noktayı anlayabilmek için biraz dolaşıp ipucu toplamaya çalışın. İklim, bitki örtüsü, sokaktaki arabaların modelleri bile sağlıklı tahmin yapabilmenizi kolaylaştırabilir. Tabi bazı ülkelerde bu çok zor. Bir keresinde apartmanların yapısına bakıp bir de kril alfabesiyle yazılmış bir tabela gördüğüm için Moskova’yı tahmin ettim. Ülke olarak tahminim doğru çıktı ama tabi o kadar büyük bir coğrafya ki doğru cevap Vladivostok olduğu için binlerce kilometre hata yapmış oldum. 

Geldik son web sitemize: https://rave.dj/ Bu sitede DJ’lik yapıyorsunuz. YouTube ya da Spotify’daki müzikleri bir DJ gibi miksleyebiliyorsunuz. Benim sevdiğim özelliği “mashup” da yapabilmeniz. İki şarkıyı arka arkaya eklemek değil, üst üste bindirmek bu. İyi bir mashup için seçtiğiniz parçaların birbiriyle uyumlu olması gerekiyor. Mesela Rocky filminin unutulmaz şarkısı “Eye of the Tiger”la Snap’ten “I’ve got the power” parçalarını seçelim bakalım nasıl olacak?