Kategori: Bilim

Kategoriler
Bilim

1000 Beyin Teorisi

Bilim dünyasının en zor problemlerinden biri insan zekasının nasıl çalıştığı problemi… İronik değil mi? İnsan beyni, beynin nasıl çalıştığını hala tam olarak anlayamadı. Nasıl oluyor da şöyle havlu kadar bir şey düşüncelerimizi oluşturuyor? 

Nasıl oluyor da ben beyni böyle bir havluya benzetebiliyorum? Şöyle oluyor, iki elimle bu havluyu biraz buruşturursam kendi içinde kıvrımları olan bir çeşit yapı ortaya çıkıyor. Beyin deyince aklımıza ilk gelen şekil değil mi bu? Memeli hayvanların beyninde işte böyle bir dış katman var ve en büyüğü de biz insanlarda… İnsan beyninin %70’ini kaplayan bu dış katmana “neokorteks” adı veriliyor. Yani “yeni kabuk, yeni zar” anlamında bir kelime. Kıvrımlı kıvrımlı gözüken bu zarı açsanız yaklaşık 2 – 3 mm kalınlığında bu büyüklükte bir havluya benzer. İnsanın zekasıyla ilgili her şey bu havlu kadar alanın içinde yer alan hücrelerde meydana geliyor. Biz çevremizdeki dünyayı, evreni kafamızdaki bu havluyla anlıyoruz. Yeni keşifleri bu havluyla yapıyoruz.  DEVAMI ▷

Kategoriler
Bilim

Vücudumuzun yarısından fazlası insan değil!

Vücudumuzun yarısından fazlası insan değil! Evet, doğru duydunuz. İnsan hücreleri, vücudumuzdaki toplam hücre sayısının sadece %43’ünü oluşturuyor. Geri kalanımız mikroplar. 

Şu anda üstünüzde yaklaşık şu kadar mikrop var. 1,5 kg civarında… Yani yaklaşık beynimiz kadar. İnsan hücrelerine göre çok daha küçük oldukları için az yer kaplıyorlar ama burada trilyonlarca tek hücreli canlı var. Dediğim gibi, insan hücrelerinden daha fazla sayıdalar.  DEVAMI ▷

Kategoriler
Bilim

Ölüm taciri öldü! Nobel ödüllerinin şaşırtıcı hikayesi

Ödül deyince aklımıza ya Oscar gelir ya da Nobel. Biri sanatı diğeri bilimi konuşmamızı sağlar. Fark ettiyseniz bunlar birer insan ismi. Fakat Oscar’ın kim olduğunu kimse bilmiyor, sembolik bir isim. Nobel ise gerçek bir insan. Bilim ve edebiyat dünyasının en prestijli ödülleri 120 yıldır bu isimle dağıtılıyor. Albert Einstein, Marie Curie gibi kişilere Nobel ödülü veriliyor. Orhan Pamuk ve Aziz Sancar bu ödülü alınca göğsümüz kabarıyor. Oysa zamanında ödüle ismini veren Nobel hakkında gazetelerde “ölüm taciri öldü” diye haberler çıkmıştı. Peki nasıl oldu da adı ölümle anılan bir kişi artık ödülle anılmaya başlandı? Kim bu Alfred Nobel? DEVAMI ▷

Kategoriler
Bilim Uzay

Uzay aracındaki Türkçe mesajlar ne anlama geliyor?

Ekim 2021’de Dünya’dan bir uzay aracı gönderilecek ve üzerinde şöyle bir plaka taşıyacak. Bu plakada uzay aracının adı, gönderilme tarihi, o tarihte gezegenlerin konumu ve izleyeceği rota gibi bilgilerin yanı sıra özenle seçilmiş bazı sözler var. Tam 20 tane söz bu araçla beraber uzaya çok özel bir görev için taşınacak. Bunları söyleyenler arasında Albert Einstein ya da Carl Sagan gibi isimleri görmek hiç de şaşırtıcı değil. Oysa tüm bu sözlerin içinde kaynağı anonim olan sadece bir tane söz var. O da bir Türk atasözü. Buraya yazıldığı şekliyle tercüme edersek anlamı “Balta ormana girdiğinde ağaçların çoğu, “Hiç değilse sap bizden biri” dedi.” Evet sözlerin neredeyse tamamı İngilizce yazıldığı için ufak anlam kaymaları olabilir. “Neredeyse tamamı İngilizce” diyorum çünkü bu sözlerden bir diğeri de Orhan Pamuk’tan alıntılanmış ve plakaya orijinal haliyle, Türkçe kelimelerle kazınmış. 20 sözden biri Türkçe atasözü, diğeriyse Nobel ödüllü yazarımız Orhan Pamuk’tan alınmış. Yazıların %10’u doğrudan bizimle ilişkili. DEVAMI ▷

Kategoriler
Bilim Uzay

Dünya 2025’teki güneş fırtınasına hazır değil!

Kristale bakma sanatı iç gözle ilgili bir kavramdır.
Ancak o zaman görebilirsiniz. Tekrar deneyin. 

Benim bir kristal kürem yok. Elimde ona en yakın şey bu. Bakalım buna bakarak geleceği görebilecek miyim? Hımm. Evet. Bir yıldız görüyorum. Böyle çok parlak. Ama üzerinde lekeler de var, böyle kara kara… Bu bizim güneş ya. Üzerindekiler de güneş lekesi. O da ne! Ben diyeyim 3 yıl, siz deyin 5 yıl içinde bu güneşten bize doğru çok sert rüzgarlar esecek. Gece gündüze… Gündüz de geceye dönüşecek… DEVAMI ▷

Kategoriler
Bilim Felsefe

Hangisi beyin, hangisi evren?

Geçenlerde kitaplarımı karıştırırken şöyle bir cümleye rast geldim ve resmen irkildim. Diyor ki:

83 milyar nörona ve trilyonlarca bağlantıya sahip olan insan beyni evrendeki en karmaşık sistemdir. 

Evrendeki en karmaşık sistem! Bu sonuca varan bir insanın beyni. Bunu okuyan ve şimdi izleyip anlamaya çalışan da bir insan beyni. Hepimiz evrenin en karmaşık sistemini kullanıyoruz tam şu anda. 

Bu kitapta 83 milyar nöron yazıyor ama yapılan araştırmalar bu sayının 100 milyar civarına kadar çıktığını gösteriyor. İçinde bulunduğumuz Samanyolu Galaksisi’ndeki yıldız sayısı kadar nöron var beynimizde ve bunlar tıpkı bir ağ gibi birbirine bağlanmış durumda.  DEVAMI ▷