Odaklanmak için not alma teknikleri – Cornell Metodu

Bu yıl odaklanma konusunda her zamankinden daha çok sayıda mesaj alıyorum. Öğrenciler odaklanamadıkları için ders çalışamadıklarını söylüyor. Çalışanlar verimliliklerini kaybettiklerinden yakınıyor. Belirsizlik hepimizin hayatını darmadağın ediyor. Aslında bu cümle bile yaşadığımız problemin çözümünü içinde barındırmıyor mu? Belirsizlikse eğer sorunumuz, çözüm en azından kendi dünyamızı belirgin hale getirmek. Kafamızdaki bu dağınıklığı toparlamanın en makul yolu düşüncelerimizi görünürleştirmek. Fikirlerimizi notlara döküp düzenlemek. Şimdi size bunu nasıl yapabileceğinizi göstereceğim. Odaklanmak için gerçek dünyada neye ihtiyacımız var? Bir odaya… 

Dijital dünyada da kendimize böyle bir oda oluşturmamız gerekiyor. Bunun için ben daha önce de sizlerle paylaştığım Notion uygulaması üzerinden ilerleyeceğim. Ücretsiz bir uygulama bu, dolayısıyla  sizler de açıklamalar bölümünden vereceğim linkle kullanmaya hemen başlayabilirsiniz. 

Burada aynı e-posta adresini kullanarak birden fazla çalışma alanı oluşturabiliyorsunuz. Join or create workspace butonuna tıklıyorum ve kendim için yeni bir çalışma alanı oluşturuyorum. Bu yeni alanı odaklanmak için kullanacağım, o yüzden ismini değiştirmek üzere Settings & Members butonundan bir ayarlama yapacağım. İsmini ODAK koyalım. Cismini de HEDEF ikonuyla görselleştirelim. Hatta bu çalışma alanına özel bir web adresi bile oluşturabiliriz, /benimodam gibi. Neyse ben burayı boş bırakayım, bu videoyu izleyen ve ilk harekete geçen kişinin adresi olsun bu… Tabiki odanızı gizli olarak da tutabilirsiniz. Oluşturulan her çalışma alanında varsayılan olarak Notion’ın bir başlangıç kılavuzu geliyor. Ben onu da silip tertemiz bir başlangıç yapalım diyorum. 

Öğrenciler ders dinlerken, çalışanlar da toplantıda not tutar genellikle değil mi? Bu ortamlarda bir bilgi kaynağı vardır: öğretmen ya da çalışma arkadaşları. Bilgi kaynağı bunun dışında bazen bir kitap olur bazen de bir video. Ben not alma tekniklerini gösterebilmek için örnek olarak bir videoyu bilgi kaynağı yapacağım şimdi. Türkçe altyazısı da olan bu videonun oldukça ilginç bir konusu var: DNA’nın gelecekte veri depolama alanı olarak nasıl kullanılabileceğini anlatıyor. Şimdi bir yandan dersi, toplantıdaki çalışma arkadaşımı ya da bu videoyu takip ederken bir yandan da not alacağım. Ama unutmayalım! Not almak gördüğün, duyduğun her şeyi yazmak değildir. Çünkü biz robot değiliz. Amacımız kayıt yapmak, ezberlemek ve bunu papağan gibi tekrarlamak değil. Bir konuya odaklanmak, onu daha iyi öğrenmek için not tutuyoruz. 

İlk 30 saniyede ne öğrendik? Bilgiyi koruyabilmek için kullanılan eski yöntemlerden bazılarını. Nelerdi bunlar? Kağıt, kitap sayfaları, bilgisayarlarımızdaki sabit diskler ve taşlar. İzlediklerimden aklımda kalanları böyle bilgi blokları şeklinde yazdım. Bir de bunların özelliklerinden söz edildi. Mesela kağıt çürüyor dendi. Bu bloğu alıp kağıdın yanına taşıyorum. Sonra da diğer yöntemlerin dezavantajlarını sıralıyorum. Dedik ya odaklanmanın en büyük düşmanı belirsizliktir diye. Kafamızdaki bilgileri lego parçaları gibi oradan oraya sürüklemek ve bir bilgi tasarımı yapmak bu belirsizliği yok ediyor. İlk somut tavsiyemiz gelsin o zaman: Not tutarken mümkün olan yerlerde sütunlar kullanın. Peki devam edelim not tutmaya. Madem geçmişte bilgiyi saklamak için kullanılan bu yöntemlerin dezavantajları var, daha kalıcı bir yöntem bulabilmek için ne yapmak gerek? Dikkat ederseniz bilgi kaynağında böyle bir soru yoktu. Ama aklımdaki geçişi kolaylaştırmak için ben bu soruyu ürettim. Böylece ikinci tavsiye hemen gelmiş oldu: Not tutarken soru üretin ve cevap vermeye çalışın. Kendimize bakabiliriz. Vücudumuz bilgiyi nasıl saklıyor? DNA. Tam bu noktada bilgi kaynağımız bu kısaltmanın açılımını da verdi. Her ne kadar ezberci olmamamız gerekse de buna benzer bazı temel bilgileri ezberlemek zorunda kalabiliriz. Anahtar kelimelerdir bunlar. Öğrenmeye çalıştığımız konunun omurgasıdır. Size vereceğim üçüncü tavsiye: Not tutarken konunun önemli noktalarını listeleyin. Bunlardan bazılarını ezberlemek zorunda kalabilirsiniz. Ezberi kolaylaştırmak için Notion uygulamasının sunduğu bir özellikten faydalanacağım. DNA yazdığım bu bloğun sol tarafına tıkladığımda açılan menüden Turn into ≥ Toggle List seçeneğini kullanıyorum. Sonra da kısaltmanın açılımını bunun içine sürüklüyorum. Böylece açılıp kapanabilen interaktif bir bilgi bloğu oluşturdum. 

Size verdiğim üç tavsiyeyi birleştirip bir not alma tekniğine dönüştürelim mi şimdi? Ne demiştik? Sütunlar kullanın, soru üretip cevaplandırın, önemli noktaları listeleyin. Bu teknikleri önce kağıt üstünde göstereyim, sonra dijital ortama aktaralım.  Normalde not almak deyince yaptığımız şey böyle alt alta bilgileri yazmaktır. İşte bunu tek sütunda yapmak yerine sağ taraftaki bir sütunda yapacağız. Niye? Konunun bel kemiğini oluşturan önemli noktaları soldaki sütuna yazabilmek için… Bu şekilde önce cevapların parçalarını ve önemli noktalarını yazdığımız kağıdın başına, üst tarafına bir soru üreteceğiz. Zaten o soru bizim için konu olacak. 

Bu gördüğünüz format var ya… Cornell not alma tekniği diye literatüre geçmiş. 1940 yılında Cornell Üniversitesi’nden bir eğitimci bu tekniği deneye yanıla geliştirmiş ve çok işe yaradığını görmüş. Sonra da “How to study in college? Üniversitede nasıl ders çalışılır?” adında bir kitap yazmış. Bu kitap sadece üniversite öğrencilerinin değil, her yaştan ve her seviyeden öğrencilerin ve bilgi çalışanlarının başucu referans kaynağına dönüşmüş. O zamanlar kara tahta ve beyaz kağıttan ibaret yardımcı araçlara şimdi dijitalleri eklendi ve bakın ben bu geleneksel formatı nasıl kullanışlı ve pratik bir not şablonuna dönüştüreceğim. 

Önce aldığımız nota bir tarih düşelim değil mi? Notion’da bölü işareti yapınca açılan menüden ikinci başlığı Heading 2’yi seçip Tarih yazıyorum. İki nokta üst üste. Alt satırda aynı formatta Konu ya da Soru ne onu belirtmeliyiz. Şimdi alt tarafta iki sütun oluşturacağız. Önce bir çizgiyle bunu üstten ayıralım. Önemli noktalar  başlığımızın altına 1.Nokta diye yazdım. Şimdi de Notlar kısmı başlıyor. Yazdığım her şey bir bilgi bloğu olduğu için bunları lego parçaları gibi sürükleyip organize edebilirim. Cornell metodunda en alta bir de özet yazmak gerekiyor. Bunu da Notion’un /callout fonksiyonuyla yapacağım. Böylece özet kısmının görsel olarak üstteki bölümlerden ayrışmasını sağlayacağım. Hatta bunu bir ikon ve farklı bir arka plan rengiyle de destekleyeceğim. Cornell Metodu adlı şablonum hazır. Siz kendi not alma alışkanlıklarınıza göre biraz daha ince ayar yapabilir, ekleme ya da çıkartmalarla kendinize özel hale getirebilirsiniz. Eğer bir toplantı notuysa bu katılımcıları yazabilirsiniz mesela. 

Şimdi işin heyecanlı kısmı başlıyor. Sol taraftaki add a page butonuyla yeni bir sayfa oluşturuyorum. Bölü işareti bize yapabileceklerimizin listesini veriyor. Buraya Template (Şablon) kelimesini yazınca bana tek bir düğmeyle çok iş yapabilmemi sağlayan özel bir blok oluşturuyor Notion. Varsayılan olarak bir yapılacaklar listesi butonu olarak geliyor. Buton isimlerini değiştirebilirsiniz. Ben normal yazılardan ayırt etmek için büyük harfle değiştiriyorum: YAPILACAK YENİ İŞ EKLE To-do yerine de “Yapılacak iş” yazalım ve oluşturduğumuz şablonu kapatalım. Artık bu yazı bir düğme. Her bastığımda bana yeni yapılacak iş yazısı ve checkbox’ı oluşturuyor. 

Şimdi her bastığımızda bize Cornell metoduyla bir not bloğu oluşturacak yeni bir buton yapalım mı? Bölü işaretiyle daha tem yazarken aradığım fonksiyona ulaşıyorum. Şimdi sol taraftaki sayfalarımdan az önce oluşturduğum Cornell Metodu sayfasını tutup buraya sürüklüyorum. To-do kısmına ihtiyacım yok. Butonuma isim olarak YENİ BİR NOT EKLE yazıyorum. Bu haliyle bırakırsam butona her basışımda o sayfaya bir link oluşturuyor. Ama istediğim tam oalrak bu değil. Ben her basışta o sayfanın içeriğini oluştursun istiyorum. Bunun için butonumu yeniden düzenlemem lazım. Şu anda bir sayfa linki olarak gözüken kısmın solundaki menüden Turn into ≥ Text yazıya dönüştür seçeneğiyle o sayfanın içeriğini buraya getiriyorum. Artık butona her basışımda yeni bir not bloğu tam da istediğim formatta önüme geliyor. Ben de dilediğim gibi yeni notlar ekleyip önemli noktalarımı değiştirebiliyorum. Bu şekilde aynı sayfada birden fazla buton yapıp kendinize tümüyle bir iş akışı oluşturabilirsiniz. 

Ben açıklamalar bölümünde Cornell Metoduyla yaptığımız bu şablon sayfayı paylaştım. Dileyenler onu alıp kullanabilirler. Ama sizden ricam kendi iş yapış biçimlerinizi gözden geçirip bunu özelleştirmeniz. Eğer herkesin işine yarayacağını düşündüğünüz bir teknik geliştirirseniz benim yaptığım gibi o sayfayı bir şablon olarak yorumlarda paylaşabilirsiniz.

Odaklanmanın en kolay yollarından biri belirsizliği yok etmektir demiştim. İnsan her zaman yaptığı not almak gibi basit bir işi bile bazen tam da bu yüzden yapamıyor. Nereden başlayıp nereye doğru gideceğine karar veremiyor. İşte bu kararsızlığı bu belirsizliği yok etmek için bir şablon ortaya koymak, düşüncelerimizi bu kalıba dökerek şekillendirmek işimizi kolaylaştırır. Zihni özgürleştirmek için ona bir yol göstermek gerekir.