Tüm zamanların en fırtınalı yılı 2020

• Hava çok güzel, harika! Burayı neden seçtiğimizi söyleyeyim. Kasım ayında ayda ortalama 3 gün yağış alıyor. En sakin, en kuru bölge diye geldik buraya. Karşılaştığımız manzara da bu. Teşekkürler 2020, seni seviyoruz! 

Evet 2020 her konuda ve tüm gücüyle kendini hissettirmeye devam ediyor. Atlantik kasırga sezonu da yıl içinde kendine düşen görevi yerine getirdi. Gerçekten de kasırgaların böyle bir sezonu var. Her yıl Haziran’da başlıyor ve Kasım ayında sona eriyor. 1850’den beri bu sezonda meydana gelen fırtınaların kayıtları tutuluyor. 

Bakın 1850’lerde yılda en fazla 7-8 tane tropik fırtına oluşuyormuş. Sayfayı aşağıya doğru kaydırdıkça bu sayının yavaş ama istikrarlı bir şekilde arttığını görüyoruz. 2000’den 2019’a kadar 20 yılda toplam 340 fırtına sayılmış. Yani yılda ortalama 17 tane. Peki sadece 2020’de kaç tane oluştu dersiniz?

• Burası Meksika Körfezi. Atlantik okyanusunda şekillenmeye başlayan Eta kasırgası Meksika Körfezi’ne doğru ilerledi ve burada şiddetini kaybetmesi bekleniyordu. Fakat tam tersine şiddetlenmeye başladı. Şimdi kategori 1 seviyesine yükselmek üzere. Ve böylece 2020 bir rekora daha imza atmış oluyor. Çünkü aynı anda Atlantik’in diğer tarafında 29. Kasırga şekilleniyor. Bu 28’inci, o 29’uncu. Tüm zamanların en çok kasırgasının yaşandığı sezondayız. 

Tüm zamanlar deyince biraz iddialı oldu belki çünkü kayıtlar 150 yıldan beri tutuluyor. Ama şundan eminiz. 1850’den bu yana 29 kasırganın yaşandığı hiçbir yıl olmamış. İlk kez Yunan alfabesindeki harfler tükendiği için başa dönüp yeniden isimlendirmeye başlamışlar. Böyle bir gelenek var, sizin de dikkatinizi çekmiştir. İletişimi kolaylaştırmak için fırtınalara Yunan alfabesindeki harflerle başlayan erkek ve kadın isimleri veriliyor. Sally fırtınası, Rita kasırgası gibi. Bu yıl 1 Eylül’de başlayan on beşincinin adı Omar (yani Ömer) kasırgasıydı. Fakat Eylül’den Kasım’a harfler tükendiği için başa dönüp Eta, Teta gibi harf isimleri vermeye başladılar. Fakat tek rekor bu değil. Bu yıl sadece Atlantik fırtına sezonu tam 15 farklı kategoride rekor kırdı. 

Oysa biz bu rekorları görmeye değil, pandemi nedeniyle aylardır kapanmak zorunda kaldığımız evimizden ayrılıp biraz dinlenmeye biraz da doğayı dinlemeye gelmiştik. 

• Üç günden beri yağmur devam ediyor ve bu ayın ikinci kasırgası bu bölge için. Ama dediğim gibi toplamda 29. Kasırga. 

Biz o kıyıdan ayrılıp da kaldığımız yere geri dönerken Eta kasırgası da şiddetini iyice artırmaya başladı. Bölgedeki tüm cep telefonlarına 36 saatlik bir acil durum uyarı mesajı gönderildi. Neyse ki sağ salim geri dönmeyi başardık. Ve yolda şöyle bir manzarayla karşılaşmadık. 

Bu görüntüler bize çok yakın bir yerde başka bir araçtan kaydedilmiş. Dev boyutlardaki bir aligator sakin adımlarla yaşadığı kanallara dönmeye çalışıyor. Bu açıdan tam görünmüyor ama küt, yuvarlak ağız yapısı nedeniyle timsahlardan ayırt edilebilir. Eski Türkler alavan derlermiş bu dev hayvanlara. Etraftaki kanallarda yaşıyorlar.

Kanallar deyince aklımıza genellikle Venedik gelir. Oysa Florida’nın bu bölgesi dünyadaki en uzun kanal ağına sahip. 640 km uzunluğundaki kanallar birbirine sokaklar gibi bağlanıyor ve bunları kullanarak evler arasında gidip gelebilmek mümkün oluyor. Hatta isterseniz evinizden tekneyle ayrılıp, önce Meksika Körfezi’ne oradan da Atlantik Okyanusu’na açılabiliyorsunuz.  

Böyle yarı vlog tadında bir video gibi ilerliyoruz ama benim sözü getirmek istediğim başka bir yer var. 

—

Cambly ingilizce öğrenmek isteyenlerin ana dili ingilizce olan eğitmenlerle ingilizce öğrendiği, pratik yaptığı bir uygulama. uygulamaya abone olup ders programınızı ve eğitmeninizi seçtikten sonra derslerinize başlayabiliyorsunuz. şu anda Cambly’de yılın en büyük indirimi var. iklim koduyla %60 indirimli abone olup kendinize güzel bir yatırım yapabilirsiniz.

Şimdi size eğitmenler ve ders programlarını göstermek istiyorum. Bir çok alanda uzman eğitmen var. Bakın climate change iklim değişikliği deyince bile 42 farklı eğitmen çıkıyor karşımıza… Ders yapmak istediğimiz eğitmenleri bu şekilde seçebiliyoruz. 

Ders programları da gruba ayrılmış durumda. 

1. grup çeşitli seviyeler için- temel bilgileri ve kelime bilgisini kazandırmayı hedefleyen programlar
2. grup İş İngilizcesi için, yine pratik odaklı bir program, mesela start-uplar hakkında konuşurken pratik yapabilir öğrencilerimiz.
3. grup İlgi alanlarına göre ders programları, burda Caring for our Planet ders programımız var video konusuyla ilgili.
4. grup ise IELTS, TOEFL gibi sınavlara hazırlık.

—

Sayıları giderek artan bu fırtınaların sebebi ne? Akla hemen global ısınma geliyor. Ama iklimle ilgili bilim insanları sadece havanın görünüşüne bakarak; bir fırtınaya, bir mevsime göre bu yargıya ulaşmak istemiyorlar. 

Okyanus ve atmosfer araştırmacısı James Kossin, global iklim değişikliğinin okyanusları bu yıl çok ısıttığını ve o yüzden de çok aktif bir sezon geçirdiğimizi söylüyor. Sezonun adı neydi? Atlantik kasırga sezonu. Ama onun bu kadar hareketli olmasının sebebi Atlantik değil Pasifik Okyanusu da olabilir. El Nino ismini duymuş muydunuz? 16. Yüzyılda Güney Amerikalı balıkçılar, bazı yıllar Kasım-Aralık döneminde okyanusun ısınmaya başladığını fark etmişler. Bu sıcak su akıntı sına “kutsanmış çocuk” anlamında El Nino adını vermişler. Kutsanmış mı yoksa yaramaz bir çocuk mu onun etkilerine göre herkes farklı karar verebilir ama kendisi bir fırtına değil. Bir akıntıyla ısınan su… Oldukça karmaşık hava hareketlerini tetikleyen bu olayın gerçekleşmesi için 3 ay boyunca suyun yarım santigrat derece ısınması yeterli. Yarım derece!

El Nino bazen 2 yılda bir bazen de 7 yılda bir oluşuyor. Bu sırada okyanus yüzeyindeki sıcak su akıntısı, soğuk suyu aşağılara itiyor. Dipten gelen besleyici suların yukarı çıkmasını engelliyor. Bu da sualtı yaşamının daha soğuk sulara göç etmesine yol açıyor. Dolayısıyla Güney Amerikalı balıkçılar elleri, ağları boş geri dönmek zorunda kalıyor. Onun etkileri böyle yerel kalmıyor. Okyanus ya da denizlere hiç kıyısı olmayan Moğolistan bile etkileniyor. 1998’de sıcaklıklar 42 dereceyi aşmış. 

Pasifik’teki bu olayın komşu okyanusa etkisi oradaki rüzgarları durdurması. Normal rüzgarları. Bunlar ısınan havanın dönerek hız kazanmasına yani kasırgalara dönüşmesine engel oluyor. 

Tersten gidecek olursak… Kasırgalar çoğaldı, çünkü rüzgarlar azaldı. Rüzgarlar azaldı, çünkü komşu okyanusun suyu ısındı. Komşu okyanusun suyu ısındı, çünkü… Belki de Moğolistan’da bir kelebek kanat çırptı.