Kategori: Bilim

Kategoriler
Bilim

Atom çarpıştırıcısına kafanızı sokarsanız ne olur?

Atom çarpıştırıcısına kafanızı sokarsanız ne olur? Bu teorik bir soru değil. Gerçekten birinin başına gelmiş. 1978 yılında… Rusya’da… Yanlışlıkla… Çernobil nükleer reaktör kazasından 8 yıl önce…

Olayın detaylarını aktaracağım, hatta bundan çok daha önce yaşanmış ve en az bunun kadar garip bir başka kişinin hikayesini de anlatacağım ama önce “atom çarpıştırıcısı” nedir, onu bir hatırlayalım. Parçacık hızlandırıcısı da deniliyor. Fizikçiler atom altı parçacıkları inceleyebilmek için onları çok güçlü mıknatısların yardımıyla hızlandırıyor ve sonra da çarpıştırıyor.  DEVAMI ▷

Kategoriler
Bilim Eğitim

Neden yüzümüze dokunmadan duramıyoruz?

Dünya Sağlık Örgütü, virüsten korunmanın en etkili üç şeklini ısrarla vurguluyor:

  • Evinde kal
  • Ellerini yıka
  • Yüzüne dokunma

Çok da zor görünmüyor değil mi? Peki neden yapamıyoruz? Neden evimizde kalamıyoruz? Ellerimizi 20 saniyeden uzun süre yıkayamıyoruz? Daha da önemlisi, neden kafamıza, yüzümüze dokunmadan duramıyoruz?

Belki de bu iş söylendiği kadar basit değildir. 

  • Michael Ryan: Odadakilere bakıyordum da son 20 dakika içerisinde kaç kişinin eliyle yüzüne dokunduğunu sayamadım…

Bunu söyleyen Dünya Sağlık Örgütü Acil Sağlık Hizmetlerinin başındaki kişiydi. Söyledikleriyle yaptıkları tutmayan tek yetkili kendisi değil. DEVAMI ▷

Kategoriler
Bilim Felsefe

Neden tek gözlü değiliz?

Gelmiş geçmiş en iyi filmlerden biri olarak kabul edilen “Alien – Yaratık” filminin son sahnesinde kamera yavaş yavaş gözlere doğru yaklaşır. 

    • This is Ripley. Last Survivor of Nostromo.

    Bu Ripley. Nostromo’da hayatta kalan son kişi. 

    Onun donuk gözlerinden korkuyu okuruz. Uzayda yeni bir dünyayı keşfederken karşılaştığı bir yaratık onun tüm arkadaşlarını öldürmüştür. Biri hariç. 

      • Come on kitty.

      Bir kedi. Sahnenin başında Ripley’nin kucağında duran bu kediyi yönetmen filmin bir yerinde daha kullanır. Yaratığı ilk kez gördüğümüz yerde. Daha doğrusu tam olarak göremediğimiz. Bize film tarihinin en iyi tasarlanmış yaratığını açık seçik göstermek yerine sadece onu gören bu kediyi gösterir. Sadece kedinin gözlerine bakarak korkmamızı ister. DEVAMI ▷

Kategoriler
Bilim

Penguenler de insanlar gibi konuşuyor!

“Ben büyük bir şeyim. Bu yer benim. Bütün her yer. Adam yok. Ama kadın olur.”

Bu sözler bir penguene ait. Bir Afrika penguenine. Kelimesi kelimesine tercümesi bu değil, ama yaklaşık bu anlama geliyor. Neden bu kelimeleri seçtiğime az sonra geleceğim. Önce sizi yuvasının önünde konuşan bu erkek penguenle bir tanıştırayım. 

Çıkardığı sesleri eşek anırmasına benzettiğinizi biliyorum. Aslına bakarsanız bu bir şarkı.  Bilim insanları bu davranış şekline “kendinden geçmiş bir şekilde gösteriş için söylenen şarkı” (Ecstatic display song) adını veriyor. Üreme mevsiminde erkekler yuvalarının önünde kendi büyüklüklerini ve sahip oldukları alanları ilan edip diğer erkekleri o bölgeden uzak tutmak ve dişileri de cezbetmek için böyle bir şarkı söylüyorlar.  DEVAMI ▷

Kategoriler
Bilim Tasarım

Şehirler ve Canlı Ağlar

Geçenlerde YouTube’da dünya kentlerinin nüfusunun nasıl arttığıyla ilgili bir video izledim. 1500’lü yıllardan başlayarak günümüze kadar geliyor. 16. Yüzyılda dünyanın en büyük kentleri arasında Edirne ve İstanbul var. İstanbul 1600’lerin başında birinci sıraya yerleşiyor ve 17. yy boyunca dünyanın en kalabalık kenti olarak kalmaya devam ediyor. Tabi o zamanlar 700.000 kişilik bir nüfusla bile dünya birincisi olunabiliyor. 2020’lerde artık 25-30 milyonluk mega kentler var. Bu büyüme sadece nüfus artışıyla ilgili değil kentleşmeyle ilgili bir gerçeği de gözler önüne seriyor. İnsanlar artık kırsal alanlarda değil kentlerde yaşamak istiyor. Kentler de insanlar gibi büyüyor. DEVAMI ▷

Kategoriler
Bilim Eğitim

Coronavirüs Salgını

25 Ocak, ay takvimine göre Çin’in yeni yılının ilk günüydü.  2020 fare yılı dün resmen başladı. Normalde Çin’de ve Çinli nüfusunun olduğu ülkelerde büyük bir coşkuyla kutlamalar yapılıyor bu tarihte. Hatta yeni yıl kutlamaları için yola çıkan yüz milyonlarca kişi nedeniyle gezegenimizdeki en büyük insan göçü her yıl tam bugünlerde yaşanıyor. Bu yıl hariç. Çünkü Çin’deki 12 kent karantinaya alınmış durumda. 

Güneş takvimine göre geçen yılın son günlerinde tespit edilen bir virüs insanlar arasında yayılmaya başladı. Yeni bir coronavirüs türü olduğu için teknik olarak 2019-nCoV adı verilmiş ama ilk kez Wuhan kentinde görüldüğü için Wuhan coronavirüsü de deniliyor. 11 milyon insanın yaşadığı bu kentin sokakları şu sıralar bomboş. İnsanların sadece hastanelere gitmesine izin veriliyor. Var olanlar yeterli olmadığı için büyük bir hızla yeni bir hastane yapılmaya başlandı. 1000 yatak kapasiteli bu hastanenin 6 gün içerisinde tamamlanması bekleniyor. Çevredeki diğer kentlerle birlikte 35 milyon kişinin ulaşımı kısıtlanmış durumda. Uçak ve tren seferleri iptal edildi. Çünkü salgınlar en hızlı bu şekilde yayılıyor.  DEVAMI ▷