Gökyüzünde bir yıldız var. Her an patlama ihtimali olan bir yıldız. Baştan belirteyim, endişelenmeye gerek yok. Sebebini ayrıntılarıyla açıklayacağım, patlarsa dünyadan nasıl gözükeceğini simüle edeceğim ama önce şu yıldızı gökyüzünde nasıl bulacağınızı bir göstereyim.
Bugün 14 Şubat 2020. Şubat’ın açık gecelerinden birindeyiz. Orion takım yıldızındaki Betelgeuse yıldızını bulacağız. Bunun için ücretsiz SkyView uygulamasını (Android iOS) kullanabilirsiniz.
İnternet deyince genelde “bulut”lar akla gelir. Birisine e-posta göndermek için internet tabanlı “bulut bilişim hizmetleri”ni kullanırız. Ya da bir web sitemiz varsa bunu evimizdeki bilgisayarda değil de bu hizmeti veren uzak bir sunucuda barındırırız. İşte o uzaktaki sunucunun yeri bizim bulunduğumuz yer olmadığı için soyut bir kavram olan “bulut”tadır deriz. İşin ironik tarafıysa şu: bir e-posta gönderdiğimizde ya da bir web sitesine girdiğimizde diğerleriyle aramızdaki iletişim yukarılarda değil aşağılarda gerçekleşir. Şu anda izlemekte olduğunuz bu video da dahil olmak üzere 2020 yılı başı itibariyle internetteki tüm uluslararası iletişimin %99’u denizlerin altına döşenmiş 468 tane kablo hattıyla sağlanıyor. Hepsi bu! 468 tane kablo. Tabi bunların bazılarının uzunlukları sadece 131 kilometre, bazılarının uzunluklarıysa 20.000 km. Yine de o kablolardan birini kesseniz koskoca bir kıtanın interneti gidebilir.
“Ben büyük bir şeyim. Bu yer benim. Bütün her yer. Adam yok. Ama kadın olur.”
Bu sözler bir penguene ait. Bir Afrika penguenine. Kelimesi kelimesine tercümesi bu değil, ama yaklaşık bu anlama geliyor. Neden bu kelimeleri seçtiğime az sonra geleceğim. Önce sizi yuvasının önünde konuşan bu erkek penguenle bir tanıştırayım.
Çıkardığı sesleri eşek anırmasına benzettiğinizi biliyorum. Aslına bakarsanız bu bir şarkı. Bilim insanları bu davranış şekline “kendinden geçmiş bir şekilde gösteriş için söylenen şarkı” (Ecstatic display song) adını veriyor. Üreme mevsiminde erkekler yuvalarının önünde kendi büyüklüklerini ve sahip oldukları alanları ilan edip diğer erkekleri o bölgeden uzak tutmak ve dişileri de cezbetmek için böyle bir şarkı söylüyorlar.
Geçenlerde YouTube’da dünya kentlerinin nüfusunun nasıl arttığıyla ilgili bir video izledim. 1500’lü yıllardan başlayarak günümüze kadar geliyor. 16. Yüzyılda dünyanın en büyük kentleri arasında Edirne ve İstanbul var. İstanbul 1600’lerin başında birinci sıraya yerleşiyor ve 17. yy boyunca dünyanın en kalabalık kenti olarak kalmaya devam ediyor. Tabi o zamanlar 700.000 kişilik bir nüfusla bile dünya birincisi olunabiliyor. 2020’lerde artık 25-30 milyonluk mega kentler var. Bu büyüme sadece nüfus artışıyla ilgili değil kentleşmeyle ilgili bir gerçeği de gözler önüne seriyor. İnsanlar artık kırsal alanlarda değil kentlerde yaşamak istiyor. Kentler de insanlar gibi büyüyor.
Her gün gördüğümüz halde çıplak gözle doğrudan bakamadığımız şey nedir? Güneş. Neden ona doğrudan bakamıyoruz? Çünkü çok güçlü bir ışığı var. Her saniye 400 milyar tane 1 megatonluk nükleer bombanın patladığını düşünün. Dünyadaki tüm nükleer bombaların milyon katı… Her saniye… Onu gözlemleyebilmek için özel filtreler ve yansıtıcılar kullanmak gerekiyor. Ya da özel güneş teleskopları…
Geçtiğimiz ay 10 yıldır yapımı süren böyle bir teleskop faaliyete geçti ve bu dünyanın en büyük güneş teleskobu çektiği ilk görüntüleri iki gün önce yayınladı.
Avustralya yanıyor. Yangınlar bölge bölge, aylardır devam ediyor.
Avustralya merkezli bir haber ajansı şu haberi 26 Haziran 2019’da geçti. Avustralya’da yangın sezonunun beklenenden daha önce başladığını yazıyor haberde. Ayrıntılarını incelediğimizde bilim insanlarının 2008 yılından beri kuraklığın giderek arttığını ve yağışların azaldığını, dolayısıyla bu yılki yangınların her zamankinden daha şiddetli geçebileceğini söylediklerini görüyoruz.