Barış Özcan

Dünyanın tepesinde garip şeyler oluyor. Manyetik Kuzey Kutbu Kanada’dan Sibirya’ya doğru kayıyor. Hatta o kadar hızlı kaymaya başladı ki bilim insanları dünyanın manyetik modelini yenilemek zorunda kaldılar. Daha birkaç gün önce 4 Şubat’ta yayımlanan yeni modele göre dünyanın manyetik kuzey kutbu artık burada…

Paniğe kapılacak bir durum yok. Dünyanın manyetik kutupları sürekli yer değiştiriyor. Hatta 780.000 yıl kadar önce manyetik kutuplar bugünkünün tamamen tersiydi. O zamanlar bir pusulanız olsaydı ve onun gösterdiği kuzeye doğru hareket etseydiniz Antarktika’ya ulaşırdınız. Yani coğrafi olarak Güney Kutbu’na. DEVAMI ▷

Siz olsanız ne yapardınız?

Size bir hikaye anlatmak istiyorum. Bir babayla oğlunun hikayesi. Baba bir demir yolu işçisi. Oğluyla her gün istasyondan ayrılan insanları izliyorlar. Çeşit çeşit insanlar. Gençler, yaşlılar, güçlüler, zayıflar, suçlular, masumlar, sevenler, sevdiğinden ayrılanlar… Bu babayla oğlunun gözleri önünde tek tek o trene binip istasyondan ayrılıyorlar.  

Babanın işi o istasyonda değil aslında. İleride trenin geçtiği bir köprüde çalışıyor. Onun altındaki nehirden bir tekne geçerken köprüyü açıyor ve tren gelirken de üzerinden geçebilmesi için onu kapatıyor. Sade bir yaşamı olan sade bir işçi. Oğlundan başka bir varlığı yok bu dünyada. DEVAMI ▷

Son 66 yılda DNA’yı keşfedip bir de onun nasıl işlediğini çözdük. Onu okuyan makinalar yaptık. Ve nihayet son 6 yılda da onu değiştirebilecek araçlar geliştirdik. Artık bu araçları kullanarak doğmamış bebekleri tasarlamaya başlayacağımız yeni bir döneme giriyoruz. Bizden çok daha güçlü, dayanıklı ve yakışıklı, güzel çocuklarımızın olduğu bir gelecek… Mutlaka gelecek ama gerçekten güzel mi olacak?

Gen düzenleme işlemi o kadar da yeni sayılmaz, zaten yıllardır yapılıyordu. Bunun 4 seviyesi var. Anlaşılması kolay olsun diye ben bunları 4 katlı bir binanın içindeki kapılar olarak tarif etmeye çalışacağım. Bu binanın giriş katındaki kapı 1980’de iyileştirme amacıyla açıldı. Buna “gen tedavisi kapısı” diyelim isterseniz. İlk denemeler başarısızlıkla sonuçlandıktan sonra 1990’da doktorlar ilk kez nadir görülen bir gen hastalığını tedavi etmeyi başardılar. Buna rağmen hala yöntem deneyselliğini koruyor. Özellikle birden çok genle ilgili kalp hastalıkları, yüksek tansiyon ya da Alzheimer gibi yaygın hastalıkların bu yöntemle tedavisi için araştırmalar devam ediyor. DEVAMI ▷

Bir kağıt ve bir makasla neler yapılabilir? Yanına bir de taş koyarsanız oyun oynanabilir. Taş, makas, kağıt oyunu. Peki ya size tek bir kesikle istediğiniz her şeyi yapabileceğinizi söylesem? Tek bir makas kesiğiyle beyaz bir kağıdın içinde saklı güzel bir kuğuyu ortaya çıkartabilirsiniz. Nasıl yaptığımı göstereceğim merak etmeyin. Önce işin matematiğinden daha doğrusu geometrisinden başlayalım.

Düz bir kağıdın ortasından çıkartabileceğiniz en basit şekil ne olabilir? Bir kare değil mi? Peki bu kareyi kesebilmek için ne yaparsınız? Makasla ortasına bir dalıp, sonra da etrafını düzeltmeye çalışırsınız… En azından benim ilk aklıma gelen yöntem bu. Fakat sonra düşününce -daha doğrusu matematikçi doktor Katie Steckles ile tanışınca 🙂 – kağıdı katlayıp kesme fikri ortaya çıktı. Bu daha pratik bir yöntem gibi gözüküyor. Kareyi ikiye katlarsak ne olur? İki dikdörtgen ortaya çıkar. Ve o dikdörtgeni kesmek, kağıdın ortasına makasla dalıp kesmeye çalışmaktan çok daha kolay ve medeni. Peki daha da kolaylaştırılabilir mi? Kağıdı bir kez katlayan, iki kez de katlar. Katlarsa bu kez dört kare ortaya çıkar. Ve bu kareleri kesmek dikdörtgenleri kesmekten daha kolay hale gelir. İki hamlede işlem tamam. Peki tek bir makas kesiğiyle kare nasıl yapılabilir? Bir kere daha katlarız. DEVAMI ▷

Vizontele filmini izlemiş miydiniz? Hani bir deli Emin vardı orada… Köyün delisi. Ama elinden her türlü tamir işi geliyor. Garip garip icatlar yapıyor. Deli ama “dahi mi yoksa bu adam” diye düşünmeden edemiyorsunuz. İşte filmin bir yerinde elinde radyosuyla koşup dururken köye ilk kez gelen televizyon diye bir cihazın haberini alıyor. Daha doğrusu vizontelenin. Haberi veren kişi ona bu icadı anlatmaya çalışırken “radyonun resimlisi” diye tarif ediyor. İşte bu “resimli radyo” tanımını duyar duymaz Deli Emin’in verdiği tepki unutulmaz… DEVAMI ▷